Καρκίνος του τραχήλου της μήτρας: πρόληψη

Τι είναι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας;
Ο καρκίνος του τραχήλου είναι ο δεύτερος σε συχνότητα καρκίνος στον γυναικείο πληθυσμό κάτω των 50 ετών, αλλά προσβάλλει και μεγαλύτερες ηλικίες. Ουσιαστικά, μπορεί να προσβάλει γυναίκες οποιασδήποτε ηλικίας, οι οποίες είναι ή έχουν υπάρξει σεξουαλικά ενεργές.
Ο τράχηλος εξωτερικά καλύπτεται από έναν λεπτό ιστό. Τα κύτταρα που αποτελούν αυτό τον ιστό μπορούν να υποστούν αλλοιώσεις και να αλλάξουν από φυσιολογικά σε προ-καρκινικά και μετά σε καρκίνο. Αυτό μπορεί να πάρει χρόνια, αλλά κάποιες φορές συμβαίνει πιο γρήγορα. Αυτές οι αλλαγές ονομάζονται δυσπλασία. Μπορούν να βρεθούν με το τεστ ΠΑΠ και να θεραπευτούν για να προλάβουν τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

Τι προκαλεί τον καρκίνο του τραχήλου;
– Ο πιο σημαντικός παράγοντας για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας είναι ο ιός του ανθρώπινου θηλώματος (HPV). Μεταδίδεται με τη σεξουαλική επαφή από άτομο σε άτομο. Μπορεί να μεταδοθεί και με απλή επαφή στο δέρμα π.χ. (κολπικός, πρωκτικός ή και στοματικός έρωτας) με κάποιο άτομο που έχει αυτόν τον ιό.
– Πολλές γυναίκες μπορεί να έχουν τον ιό, αλλά μερικές από αυτές θα αναπτύξουν καρκίνο. Τις περισσότερες φορές το σώμα μας θα πολεμήσει τον ιό και η μόλυνση θα φύγει από μόνη της. Σε μερικές όμως γυναίκες, ο ιός θα παραμείνει και μπορεί να προκαλέσει καρκίνο.
– Τα προφυλακτικά μπορούν να προστατέψουν από τον ιό HPV, αλλά όχι απόλυτα. Ο ιός μπορεί και πάλι να περάσει στο δέρμα από την περιοχή που δεν καλύπτεται με το προφυλακτικό. Είναι όμως σημαντικό να φοράς προφυλακτικό γιατί σε βοηθάει να προστατευτείς από άλλες σεξουαλικά μεταδιδόμενες ασθένειες. Η εξέταση με το τεστ ΠΑΠ κάθε χρόνο σε βοηθάει να εντοπίσεις τη μόλυνση και να τη θεραπεύσεις.

Σημαντικοί παράγοντες που ξέρουμε ότι επηρεάζουν τον κίνδυνο:
– Το κάπνισμα. Οι γυναίκες που καπνίζουν έχουν 2 φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο του τραχήλου σε σχέση με αυτές που δεν καπνίζουν. Το κάπνισμα έχει πολλά χημικά που μεταφέρονται μέσω του αίματος σε άλλα όργανα του σώματος. Ουσίες που βρίσκονται στον καπνό έχουν βρεθεί στον τράχηλο των γυναικών που καπνίζουν.
– Η διατροφή. Αν δεν τρως πολλά φρούτα και λαχανικά, αυξάνεται ο κίνδυνός σου. Τα φρούτα και τα λαχανικά έχουν βιταμίνες που δυναμώνουν το ανοσοποιητικό σου σύστημα. Επίσης περιέχουν πολύτιμες ουσίες, όπως είναι τα φυτοχημικά που προστατεύουν τα κύτταρά μας από τον καρκίνο.
– Το αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα, για παράδειγμα, όταν μια γυναίκα λαμβάνει ανοσοκατασταλτικά φάρμακα για κάποια άλλη ασθένεια.
– Η ύπαρξη άλλων σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων –για παράδειγμα τα χλαμύδια– αυξάνει την πιθανότητα μόλυνσης από τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων.
– Η μακροχρόνια χρήση του αντισυλληπτικού χαπιού: ο κίνδυνος αυξάνεται κάπως όταν το λαμβάνεις, αλλά επανέρχεται σταδιακά στα φυσιολογικά επίπεδα μόλις το σταματήσεις.
– Το οικογενειακό ιστορικό. Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας μπορεί να είναι κληρονομικός. Αν η αδερφή σου ή η μητέρα σου είχε καρκίνο του τραχήλου, οι πιθανότητες να αναπτύξεις κι εσύ είναι 2 με 3 φορές περισσότερες. Αυτό μάλλον οφείλεται στο ότι το ανοσοποιητικό μερικών γυναικών «παλεύει» λιγότερο ικανοποιητικά τον ιό HPV.

Υπάρχουν συμπτώματα που πρέπει να προσέξω; Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας έχει συμπτώματα;
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας στα αρχικά στάδια του συχνά δεν έχει συμπτώματα. ΓΙ’ ΑΥΤΟΝ ΤΟ ΛΟΓΟ είναι σημαντικό να κάνεις τακτικά το ΠΑΠ τεστ. Τα συμπτώματα συχνά δεν αρχίζουν πριν ο καρκίνος εξαπλωθεί στις γύρω περιοχές. Θα πρέπει να μιλήσεις αμέσως στον γιατρό σου αν έχεις τα παρακάτω συμπτώματα:
• αιμορραγία μεταξύ των περιόδων (έμμηνων ρύσεων)
• μεγαλύτερη διάρκεια περιόδου και πιο δύσκολες από το φυσιολογικό
• περίεργες σταγόνες κατά τη διάρκεια ή μετά το σεξ
• αιμορραγία μετά την εμμηνόπαυση
• πόνος κατά τη διάρκεια του σεξ

Διάγνωση
Με το τεστ Παπανικολάου ο γιατρός λαμβάνει δείγμα των κυττάρων του τραχήλου χρησιμοποιώντας ένα μικρό, ειδικό βουρτσάκι. Στη συνέχεια, το δείγμα αυτό τοποθετείται σε ένα δοχείο και αποστέλλεται σε κυτταρολογικό εργαστήριο για εξέταση.
Εάν προκύψει παθολογικό εύρημα, αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι πρόκειται για καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Σημαίνει ότι μερικά από τα κύτταρα του τραχήλου έχουν υποστεί κάποιες αλλοιώσεις και θα χρειαστούν θεραπευτική αντιμετώπιση.
Τα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας που ανιχνεύονται με το τεστ ΠΑΠ είναι είτε φυσιολογικά είτε μη φυσιολογικά. Τα μη φυσιολογικά κύτταρα μπορεί να είναι:
• Κύτταρα με ήπιες αλλοιώσεις αδιευκρίνιστης βιολογικής σημασίας (ASCUS)
• Κύτταρα με χαρακτήρες συμβατούς με χαμηλού βαθμού ενδοεπιθηλιακές αλλοιώσεις (LGSIL). Η πλειοψηφία των περιπτώσεων αυτών θα υποστρέψουν μέσα στα επόμενα δύο χρόνια
• Κύτταρα με χαρακτήρες συμβατούς με σοβαρού βαθμού προκαρκινωματώδη αλλοίωση (HGSIL). Οι περιπτώσεις αυτές πρέπει να αντιμετωπιστούν από εξειδικευμένο γυναικολόγο.
• Κύτταρα με χαρακτήρες καρκινώματος καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
Η παρουσία μη φυσιολογικών κυττάρων σε ένα τεστ Παπ είναι αρκετά συχνή (10-15% των περιπτώσεων). Συνήθως τα κύτταρα παρουσιάζουν ήπιες αλλοιώσεις. Εάν η παρακολούθηση και η αντιμετώπιση γίνει έγκαιρα και σύμφωνα με τις υποδείξεις του γυναικολόγου, τα κύτταρα αυτά σπάνια εξελίσσονται σε καρκινικά.

Θεραπεία
Η θεραπεία του καρκίνου μπορεί να στοχεύει στην ίαση, στην παράταση της ζωής και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενή και ανάλογα με το στάδιο της νόσου, ο γιατρός θα επιλέξει μια διαφορετική θεραπευτική προσέγγιση. Σε κάθε περίπτωση, ενημερωθείτε από τον ειδικό

Πηγή:Ινστιτούτο Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής, Πρόληψη για όλους, 2015